Cơn bão số 10 đi qua đã làm hàng nghìn ha cao-su ở tỉnh Quảng Trị bị gãy, đổ, khiến nhiều người trồng cao-su trắng tay, thiệt hại ước tính lên đến hàng trăm tỷ đồng... Các ngành chức năng và chính quyền địa phương đang tìm giải pháp phát triển loại cây công nghiệp này bảo đảm tính hiệu quả và lâu dài.

Các lực lượng vũ trang giúp người dân Quảng Trị dựng lại cây cao-su.

 “Vàng trắng” cuốn phăng theo bão

Những vườn cao-su xanh tốt bị gãy, đổ la liệt ở các huyện Vĩnh Linh, Gio Linh và Cam Lộ... Huyện Vĩnh Linh được xem là “thủ phủ” cao-su của tỉnh Quảng Trị, các tuyến đường nhựa xuyên qua vườn cao-su nay ngổn ngang, cây gãy lởm chởm. Anh Đỗ Duy Thảo, ở thôn Tân Thủy, xã Vĩnh Thủy (Vĩnh Linh) đứng nhìn vườn cao-su hơn ba ha bị gãy đổ, cho biết: Bão tan, người dân bật khóc, cả một gia tài lớn cuốn phăng theo bão. Ở đây, mủ cây cao-su được xem là “vàng trắng”, vì không có loại cây nào khác ở đây cho thu tiền nhiều như cây cao-su. Nhiều gia đình từ nghèo khó đã vươn lên khá giả nhờ vào cây cao-su. Giờ tất cả lại bắt đầu từ con số không.

Bên đống gỗ cao-su vừa được cưa thành từng đoạn để làm củi, anh Hoàng Văn Dưỡng, ở thôn Trại Cá, xã Vĩnh Thủy cho biết: Gia đình có hai ha cao su cho cạo mủ, bình quân mỗi ngày thu gần hai triệu đồng. Sau cơn bão số 4 vào tháng 7 vừa qua, anh đã bỏ ra hơn 15 triệu đồng thuê người dựng lại số cây cao-su bị nghiêng, đổ. Cơn bão số 10 này cây cao-su bị gãy lìa thân la liệt, những cây còn lại nghiêng ngả đứt rễ, khó có khả năng phục hồi cho mủ. Anh rơm rớm nước mắt: Bao khổ cực mà vợ chồng bỏ ra chăm sóc suốt mấy năm qua, thế là trắng tay. Dự định mua xe, làm nhà, cho con đi học và hy vọng giàu lên từ cây cao-su đã bị cuốn theo bão…

Chị Lê Thị Thanh, ở thôn Tân Sơn, xã Trung Sơn (Gio Linh) cho biết, gia đình vay tiền ngân hàng trồng cao-su gần tám năm nay, đến ngày thu hoạch thì mủ cao-su rớt giá. Đầu năm 2017, giá cao-su bắt đầu nhích dần lên thì bão số 4 ập đến quật ngã hơn 20 cây, bão số 10 bẻ gãy thêm 60 cây nữa. “Tiền vay ngân hàng trồng cao-su chưa trả xong, vườn cao-su nay chỉ còn lại vỏn vẹn mấy chục cây. Rồi đây không biết lấy tiền đâu để trả lãi ngân hàng”, chị Thanh lo lắng nói.

Ông Trần Hữu Hùng, Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Linh cho biết, bão số 10 gây thiệt hại quá lớn, làm hơn 6.500 ha cao-su của bà con nông dân bị ảnh hưởng. Bão quật lên, quật xuống theo nhiều hướng gió trong thời gian dài đã làm cho cây cao-su bị long gốc, cây bị xoắn lại, đứt rễ, những cây không đổ cũng khó để cho mủ trở lại như trước đây.

Nên thay đổi quy trình kỹ thuật

Giải pháp bảo vệ rừng cao-su trong mùa mưa bão đang là câu hỏi lớn cho người dân, chính quyền, ban, ngành, địa phương. Ông Nguyễn Đán, Phó Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Quảng Trị, cho rằng: Ngoài nguyên nhân chính khiến cây cao-su bị gãy đổ do bão số 10 quá lớn, còn có nguyên nhân người trồng cao-su chỉ chú trọng mở rộng diện tích trồng cây mà không tạo vành đai chắn gió cho vườn cao-su. Mật độ cây trồng quá dày tạo nên sức cản gió lớn khiến cây nhanh chóng gãy đổ khi gặp bão. Theo ông Đán, người dân nên thay đổi quy trình kỹ thuật trồng cây, từ trồng hàng song song sang trồng hàng dọc theo hướng gió đông từ biển thổi vào, để tạo khoảng trống cho gió lùa. Để cây cao-su phát triển bền vững cần chọn những giống ngắn thời gian khai thác, cho sản lượng mủ cao, chịu được sức gió. Tăng cường trồng và bảo vệ các vành đai rừng chắn gió cho các vườn cây cao-su và vành đai rừng phòng hộ ven biển...

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị Nguyễn Đức Chính khẳng định: Trồng cây cao-su là một chủ trương đúng đắn của tỉnh. Thực tế cây cao-su đã góp phần thay đổi căn bản bộ mặt nông thôn, nhất là các xã vùng sâu, vùng xa. Nhiều hộ gia đình đã khá lên nhờ vào vườn cây cao-su.

Vì vậy tỉnh vẫn phát triển cây cao-su nhưng phát triển có quy hoạch, theo hướng an toàn, bền vững. Hiện tỉnh đang rà soát lại quy hoạch và ưu tiên chọn những vùng xa biển, kín gió, phù hợp thời tiết, khí hậu, thổ nhưỡng để phát triển cây cao-su, bảo đảm tính hiệu quả và ổn định lâu dài. UBND tỉnh đã chỉ đạo các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương cần có giải pháp giúp đỡ, hỗ trợ người dân vượt qua thời kỳ khó khăn trước mắt, từng bước khôi phục lại vườn cao-su sau bão.

Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Linh Trần Hữu Hùng cho biết, để thích ứng với biến đổi khí hậu, huyện Vĩnh Linh đã định hướng cho người dân nên lựa chọn loại cây trồng phù hợp, tránh được rủi ro, mang lại hiệu quả kinh tế cao, tránh xảy ra thiệt hại do bão như trồng cây cao-su... Theo đó, người dân nên chuyển đổi một số diện tích bị thiệt hại hơn 70% sang trồng hồ tiêu, sắn, khoai, trồng cỏ nuôi bò, trồng rừng ít chịu ảnh hưởng của gió bão.

Để vườn cao-su mang lại “vàng trắng” cho mình, hơn ai hết chính người trồng cao-su phải chủ động các biện pháp bảo vệ cũng như tuân thủ quy trình kỹ thuật khai thác cây cao-su khi đến kỳ thu hoạch. Quá trình khai thác, không nên cạo mủ theo kiểu “vắt kiệt” khiến cây cao-su yếu không đủ sức chống chịu gió bão. Bên cạnh đó, người dân cũng nên lựa chọn cây trồng phù hợp thời thiết, khí hậu của vùng đất, có sức chống chịu với gió bão thay thế cây cao-su để tránh thiệt hại.

http://www.nhandan.org.vn/baothoinay/baothoinay-xahoi/item/34228102-cao-su-ton-that-lon-sau-bao.html