Nhà máy mủ ly tâm công ty Hưng Thịnh phải đóng cửa vì khó khăn trong đó có thuế.

Năm năm trước, Công ty CP  Xuất nhập khẩu tổng hợp Bình Phước đầu tư xây dựng một nhà máy sản xuất mủ cao su ly tâm gồm tám máy ly tâm nhập của Đức cộng với chi phí đầu tư nhà xưởng khoảng 1,5 triệu USD. Nhà máy này vận hành rất tốt. Hàng năm công ty xuất khẩu 50.000 tấn cao su và đưa kim ngạch xuất khẩu của công ty lên 200 triệu USD trong năm 2011.

Nhưng từ đầu năm 2012 đến nay tình hình đã đổi khác. Nhà máy sản xuất cao su ly tâm phải đóng cửa, tạm ngưng xuất khẩu. Hơn 50 công nhân làm việc trong nhà máy này phải nghỉ việc. Tình trạng trên diễn ra sau khi Bộ Tài chính ban hành Thông tư 145/2011 quy định áp thuế 3% lên sản phẩm cao su ly tâm và cao su hỗn hợp. Bên cạnh đó, việc áp thuế môi trường lẫn bao bì xuất khẩu cao su, làm giá thành sản phẩm cao su tăng, công ty khó xuất khẩu.

Ông Đồng Minh Toàn, TGĐ Công ty CP xuất nhập khẩu tổng hợp Bình Phước, cho biết: “Với mức thuế này, sản phẩm trong nước tăng giá thêm 100USD/tấn. Trong điều kiện giá cao su xuống thấp còn 2.700-2.800 USD/tấn (giảm 50% so với năm 2011), việc áp dụng mức thuế trên làm đội giá thành lên khiến sản phẩm xuất khẩu trong nước không thể cạnh tranh với sản phẩm cùng chủng loại của Malaysia, Thái Lan, Indonesia. Do đó, DN làm không nổi, phải đóng cửa nhà máy và quay sang xuất thô mủ cao su với giá trị thấp. Tình trạng này để lại hậu quả rất lớn vì với số lượng hàng trăm DN dừng sản xuất hai sản phẩm cao su ly tâm và cao su hỗn hơp sẽ khiến hàng nghìn công nhân bị mất việc làm, nhà nước mất một nguồn ngoại tệ lớn ”

Công ty TNHH Hưng Thịnh (Tây Ninh) cũng rơi vào hoàn cảnh tương tự. Cuối năm 2011, công ty đầu tư xây dựng phân xưởng chế biến cao su ly tâm trên 400.000 USD. Khi nhà máy hoàn thiện cũng là lúc sản phẩm cao su ly tâm bị áp thuế 3% nên nhà máy nằm trùm mền luôn vì sợ ra sản phẩm sẽ bị lỗ. Ông Nguyễn Quang Hợp Công ty TNHH Hưng Thịnh tiếp tục dẫn chúng tôi đến xưởng chế biến mủ cao su hỗn hợp đã ngưng hoạt động từ đầu năm đến nay cũng do bị đánh thuế xuất khẩu 3% nên sản xuất sẽ bị lỗ. Trước đây, nhà máy vận hành liên tục với công suất 01 tấn mủ/giờ và có 50 công nhân làm việc liên tục 10 giờ/ngày mới đủ hàng giao cho khách. Nhưng  nay thì mọi chuyện đã khác. Xưởng chế biến này đóng cửa im ỉm. Toàn bộ công nhân nhà máy này mất việc làm.

Theo ông Lê Bá Thọ, Trưởng phòng kinh doanh Công ty CP cao su Tây Ninh, lâu nay, công ty có thế mạnh sản xuất mủ ly tâm với 70% sản lượng xuất khẩu và được bạn hàng quốc tế tín nhiệm. Với sản lượng trong năm nay khoảng 13.000 tấn mủ cao su, dự kiến khoản thuế xuất khẩu DN phải đóng tới 11 tỷ đồng. Do đó, công ty phải giảm sản lượng mủ ly tâm và chuyển sang làm mủ cốm. Năm nay, mục tiêu của công ty là sản lượng mủ ly tâm xuất khẩu đạt 60% nhưng giờ này sản lượng chỉ đạt 30-40%. Vậy mà, mấy tháng đầu năm nay, công ty đã phải đóng hơn ba tỷ đồng tiền thuế xuất khẩu.

Chưa hết, nhiều DN xuất khẩu cao su còn gặp rất nhiều khó khăn do tác động của việc áp thuế bảo vệ môi trường lên sản phẩm bao bì nhựa PE bao gói cao su nguyên liệu. Ông Đồng Minh Toàn đã làm một phép tính cho thiệt hại của doanh nghiệp. Một tấn cao su xuất khẩu cần 30 bao bì nhựa (khoảng 1,5 kg). Với sản lượng xuất khẩu 50.000 tấn như năm 2011, công ty sử dụng tới 75 tấn bao bì PE. Mỗi tấn bao bì được áp thuế 40 triệu đồng thì chi phí công ty phải trả mỗi năm trên ba tỷ đồng. Mức thuế này làm tăng giá thành sản phẩm, mất tính cạnh tranh làm cao su Việt Nam khó bán.

Mức thuế xuất khẩu cao su ly tâm và cao su hỗn hợp được áp dụng từ tháng 12-2011 với lý do là tăng thuế để khuyến khích ngành chế biến cao su trong nước thay vì xuất khẩu cao su thô. Tuy nhiên, các DN cho rằng, việc áp thuế  suất như vậy vô hình chung làm giảm tính cạnh tranh sản phẩm xuất khẩu của cao su Việt Nam trên thị trường thế giới.

Theo ông Trần Ngọc Thuận, TGĐ Tập đòan cao su Việt Nam thì phía Hiệp hội cao su Việt Nam đã có văn bản gửi Bộ Công thương, Bộ Tài chính đề nghị miễn áp thuế xuất khẩu 3% trên chủng loại cao su tự nhiên là cao su ly tâm (latex) và cao su hỗn hợp (compound)  bởi làm tăng giá thành, giảm tín hcạnh tranh và gây khó khăn cho DN. Bên cạnh đó, mức thuế này còn tạo sự bất bình đẳng giữa DN trong khu chế xuất và ngoài khu chế xuất vì DN trong khu chế xuất không phải chịu thuế xuất khẩu 3%. Do đó, DN trong nước đang có xu hướng ngừng hoặc giảm sản xuất cao su ly tâm và cao su hỗn hợp. Điều này ảnh hưởng đến chiến lược đa dạng hóa cơ cấu chủng loại cao su xuất khẩu của cao su Việt Nam.

Để tạo điều kiện cho DN cao su tiếp tục mạnh dạn đầu tư tăng sản lượng, mở rộng thị trường, đa dạng hóa chủng loại cao su và tăng kim ngạch cao su xuất khẩu, Hiệp hội cao su Việt Nam cũng đã gửi kiến nghị Bộ Tài Chính xem xét  miễn thuế bao bì PE đóng gói cao su vì không làm tổn hại môi trường trong nước bởi hơn 80 % là cao su xuất khẩu. Mặt khác,các chuyên gia cao su đều khẳng định rằng: lượng bao bì nhựa đóng gói thường được đưa vào luyện hỗn hợp với cao su làm thành sản phẩm. Vì thế, các bao bì nhựa đóng gói không xả thải ra môi trường.