1. Tình hình thế giới

Hiệp hội Các nước Sản xuất Cao su Thiên nhiên (ANRPC) dự báo sản lượng cao su thiên nhiên toàn cầu năm 2012 có thể đạt 10,475 triệu tấn, tăng 1,5% so với con số 10,325 triệu tấn của năm ngoái và tăng gần 2% so với ước tính 10,297 triệu tấn trong tháng 4/2012 chủ yếu do sản lượng tăng từ các nước sản xuất tự nhiên hàng đầu thế giới là Thái Lan và Indonesia.

Sản lượng cao su Thái Lan quý I/2012 đạt 896 ngàn tấn, vượt xa ước tính sơ bộ 739 ngàn tấn. Dự kiến cả năm 2012 sản lượng cao su Thái Lan sẽ chạm mức 3,63 triệu tấn, tăng 1,6% so với năm trước và cao hơn so với dự đoán 3,53 triệu tấn trong báo cáo tháng 4/2012. Trong khi đó sản lượng cao su thiên nhiên của Indonesia được nâng dự báo từ 2,92 triệu tấn lên mức 3 triệu tấn.

Theo cơ quan thống kê Malaysia, dự trữ cao su thiên nhiên tháng 4/2012 của nước này đạt 118.214 tấn, giảm 6,4% so với cùng kỳ năm 2011 và giảm đến 17,2% so với tháng 3/2012. Trong khi đó xuất khẩu cao su thiên nhiên tháng 4/2012 của nước này giảm 33,6% so với cùng kỳ năm 2011 và giảm 5,9% so với tháng 3/2012, xuống mức 65.778 tấn. Các thị trường xuất khẩu chính là Trung Quốc (40,2%); Đức (13,6%); Hàn Quốc (4,5%); Brazil (3,9%); Bồ Đào Nha (3,4%); Hà Lan (2,8%); Phần Lan (2,3%) và Anh (2%). Tuy nhiên, nhập khẩu cao su thiên nhiên trong tháng 4/2012 của Malaysia lại tăng 10.066 tấn (32,6%) so với tháng 4/2011 lên mức 61.245 tấn.

Lượng tiêu thụ của các thành viên của ANRPC có khả năng đạt 6,477 triệu tấn trong năm nay, cao hơn nhiều so với con số 6,266 triệu tấn năm ngoái. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng được điều chỉnh giảm từ 4,5% trong tháng 4 xuống còn 3,4%. ANRPC cho rằng với triển vọng kinh tế tăng trưởng chậm, nhu cầu nhập khẩu có thể chậm trong quý III và quý IV, đặc biệt là từ Trung Quốc, trừ khi nước này có một chương trình đầu tư lớn mới.

Theo Hải Quan Trung Quốc, nhập khẩu cao su thiên nhiên của nước này 5 tháng đầu năm 2012 đạt 820.000 tấn (bao gồm cả latex), tăng 7,4% so với cùng kỳ năm 2011; giá trị nhập khẩu đạt 2,85 tỷ, giảm 21,7% so với cùng kỳ năm 2011. Nhập khẩu cao su tổng hơn 5 tháng đầu năm 2012 của nước này đạt 604.000 tấn, giảm 3,3%; giá trị nhập khẩu đạt 2,24 tỷ USD, tăng 4,9% so với cùng kỳ năm 2011.

Theo Hiệp hội cao su Trung Quốc, năm 2012 nước này sẽ tiêu thụ 7,4 tấn cao su, tăng 7,2% so với con số 6,9 triệu tấn năm 2011. Trong số đó 4 triệu tấn sẽ là cao su tổng hợp và 3,4 triệu tấn là cao su thiên nhiên.

Tổ chức nghiên cứu cao su quốc tế (IRSG) dự báo nhu cầu cao su tự nhiên và tổng hợp toàn cầu năm 2012 đạt 26,8 triệu tấn và năm 2013 sẽ tăng 5% lên mức 28,2 triệu tấn (trong đó nhu cầu cao su tổng hợp là 16,4 triệu tấn và 11,8 triệu tấn cao su tự nhiên). Tiêu thụ cao su toàn cầu được dự báo sẽ đạt 36,7 triệu tấn vào năm 2020, với cao su tự nhiên cũng tăng lên mức 16,4 triệu tấn. Dự trữ cao su được dự đoán tăng mạnh trong nửa cuối năm 2012 do nguồn cung tăng nhanh trong khi nhu cầu của Trung Quốc dự đoán giảm 2,3% xuống mức 3,69 triệu tấn trong năm 2012. Tiêu dùng cao su tự nhiên của Châu Âu cũng có thể giảm xuống mức 1,43 triệu tấn trong khi tiêu dùng cao su tự nhiên của Mỹ dự đoán duy trì ổn định ở mức 964 ngàn tấn.

Biến động giá cả: ANRPC dự báo giá cao su đối diện áp lực khi nguồn cung cao su tăng trong khi giá dầu mỏ không ngừng giảm. Trong quý II, giá cao su thiên nhiên đã mất 22%, đây là giai đoạn suy giảm tồi tệ nhất kể từ khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008. Giá giảm do lo ngại nợ công Châu Âu sẽ trở nên nghiêm trọng hơn trong khi tăng trưởng kinh tế Trung Quốc – nước tiêu thụ nhiều cao su nhất – ngày càng chững lại làm giảm triển vọng nhu cầu nguyên liệu sản xuất lốp xe và găng tay.

Theo phân tích của các chuyên gia Bloomberg, thặng dư cao su toàn cầu sẽ đạt 402 ngàn tấn trong nửa cuối năm 2012, sau khi thiếu hụt 134 ngàn tấn trong nửa đầu năm 2012, sẽ tiếp tục đẩy giá cao su giảm thêm 21% xuống mức 200 yên/kg (tương đương 2.529 USD/tấn) trên thị trường Tokyo đến cuối năm 2012, mức thấp nhất kể từ tháng 10/2009.

Giá cao su thiên nhiên thế giới tháng 4-6 năm 2012 – Đơn vị: USD/100kg – Nguồn: ANRPC

2. Tình hình trong nước

Sản xuất: Theo ban chỉ đạo phát triển cao su Tây Nguyên, tính đến cuối năm 2011, tập đoàn cao su cao su Việt Nam (VRG) đã phát triển được 57.000 ha cao su tại các tỉnh Tây Nguyên. Kế hoạch năm 2012 các đơn vị thành viên trồng mới 5.600 ha. Như vậy đến cuối năm 2012, VRG mới đạt diện tích 52.500 ha tại khu vực này. Dự kiến đến năm 2012 diện tích trồng cao su của VRG sẽ đạt 70.000 ha.

Xuất khẩu: Theo số liệu của Tổng cục Hải Quan Việt Nam, xuất khẩu cao su trong tháng tháng 5 đạt 65 ngàn tấn, giá trị đạt 206 triệu USD đưa xuất khẩu cao su Việt Nam 5 tháng đầu năm 2012 đạt 332 ngàn tấn; giá trị đạt 1,008 tỷ USD, tăng 41,7% về lượng nhưng giảm 1,5% về giá trị.

Khối lượng và giá trị xuất khẩu cao su Việt Nam 5 tháng đầu năm 2012 – Nguồn: Hải Quan Việt Nam

Trước tình hình giá cao su thế giới giảm và lượng tiêu thụ chậm trên toàn cầu, các doanh nghiệp Việt Nam vẫn nỗ lực tăng lượng xuất khẩu sang các thị trường. Trong 67 thị trường xuất khẩu cao su Việt Nam vào 5 tháng đầu năm 2012, Trung Quốc vẫn là thị trường đứng đầu nhập khẩu cao su Việt Nam với lượng xuất khẩu 188,9 ngàn tấn (chiếm 55,3% thị phần), tăng 31,2% so với cùng kỳ năm trước. Thị trường thứ hai là Malaysia đạt 50,5 ngàn tấn (14,8% thị phần), tăng 222,5%; Hàn Quốc nhập khẩu 15,3 ngàn tấn (4,5%) thị phần, tăng 31,1%; Đài Loan tăng 59,5%. Đặc biệt thị trường Ấn Độ nhập khẩu 13,3 ngàn tấn, tăng đến 515,2% do nguồn cung cao su của nước này bị thiếu hụt nghiêm trọng.

Thị trường chính xuất khẩu cao su Việt Nam 5 tháng đầu năm 2012 – Giá trị: ngàn USD – Nguồn: Hải Quan Việt Nam

Biến động giá: Giá cao su xuất khẩu trung bình 5 tháng đầu năm đạt 3.037 USD/tấn, giảm 30,5% so với cùng kỳ năm 2011. Dự báo giá cao su trong những tháng tới sẽ giảm do nguồn cung dư thừa, giá dầu giảm và nhu cầu tăng chậm tại một số nước tiêu thu cao su lớn như Trung Quốc, Mỹ.

Diễn biến giá cao su SVRCV50, SVR10, Latex tháng 4-6 năm 2012 – Đơn vị tính: (FOB, HCM, USD/tấn)
Nguồn: Hiệp Hội Cao su Việt Nam

3.  Nhận định dự báo

Nghiên cứu xu thế biến động của chuỗi khối lượng và giá trị theo các tháng qua các năm gần đây Trung tâm tin học và Thống kê áp dụng mô hình kinh tế lượng dự báo khối lượng cao su xuất khẩu năm 2012 có tăng 20-22% so với năm 2011, trong khi giá trị xuất khẩu cao su năm 2012 dự báo tăng hơn 3,0% so với năm 2011.

Tạ Kim Cúc

Trung tâm Tin học và Thống kê-Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn