Các mô hình được triển khai ở các địa phương có tỷ lệ hộ nghèo cao, tập trung chủ yếu vào các lĩnh vực nông-lâm nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, hỗ trợ tạo sinh kế, tăng thu nhập cho hộ nghèo. Không đầu tư, hỗ trợ dàn trải, các ngành đã có những buổi truyền thông trực tiếp cho 100 người nghèo, người cận nghèo trong độ tuổi lao động. Từ đó, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của họ để hỗ trợ thiết thực. Cộng đồng người dân được tham gia tiếp cận các chương trình, dự án ngay từ đầu, trao quyền để họ tự quyết định phương thức đầu tư, vận hành các dự án, cấp chính quyền chỉ tham gia với vai trò hỗ trợ, điều phối chung.

Nếu năm 2011, A Lưới có 13 xã có tỷ lệ hộ nghèo cao thì đến cuối năm 2013, chỉ còn duy nhất xã Hồng Thủy (A Lưới) có tỷ lệ nghèo cao trên 25%. Chương trình giảm nghèo nhanh, bền vững đã xây dựng nhiều mô hình trồng cây cao-su, cà-phê, chuối tạo nguồn thu nhập cao cho đồng bào. Những vùng đồi hoang hóa được phủ xanh nhờ chuyên canh cây cao-su, cây cà-phê, rừng nguyên liệu, hàng chục nghìn ha rau màu, cây công nghiệp ngắn ngày… Đồng bào được Nhà nước hỗ trợ vốn, cây giống, phân bón và hướng dẫn cách chăm sóc để tăng năng suất, chất lượng cây trồng.Từ đó, không ít hộ nghèo đã vươn lên làm giàu, lãi ròng từ 100 triệu đồng đến 150 triệu đồng/năm.

Ở Nam Đông, nơi có phần lớn hộ nghèo tập trung ở các hộ đồng bào dân tộc thiểu số cũng đã vươn lên thoát nghèo. Nhiều năm qua, đồng bào các dân tộc đã biết cách làm giàu, ổn định cuộc sống và sớm thoát nghèo nhờ mô hình trồng cao-su. Toàn huyện trồng được gần 4.000 ha cao-su, trong đó diện tích có chất lượng tốt đạt hơn 73%. Ước tính, mỗi ha thu về khoảng từ 45 triệu đồng đến 50 triệu đồng/năm. Với diện tích đã trồng như hiện nay, hộ ít nhất cũng được 0,5 ha, hộ trồng nhiều lên đến năm, bảy ha. Từ một huyện nghèo của tỉnh, giờ đây lương thực bình quân đầu người ở Nam Ðông đạt mức 250 kg/năm, giá trị thu nhập trên một đơn vị canh tác từ 25 triệu đồng đến 30 triệu đồng/năm.

Chị Lê Thị Nga, ở xã Thượng Quảng (Nam Ðông) trước đây là hộ nghèo của xã. Năm 2014, chị được vay vốn, khai hoang đất đồi núi để trồng năm ha cây cao-su. Nhờ cần cù và chăm chỉ, gia đình chị Nga được trả công xứng đáng. Số tiền thu lãi từ bán mủ cao-su bình quân đạt bảy, tám triệu đồng/tháng, nên chị đã xây nhà, mua xe máy, các con đều được đi học.

Ngoài học nghề miễn phí, người lao động nghèo còn được phổ biến kiến thức về khoa học kỹ thuật, tư vấn pháp luật, quản lý kinh tế, tổ chức sản xuất kinh doanh. Giai đoạn từ năm 2010 đến 2014, chương trình huy động 145 tỷ đồng, xây mới 172 công trình giao thông, thủy lợi, chợ... Người nghèo ngày càng có nhiều cơ hội tiếp cận với các dịch vụ sản xuất để tăng thu nhập, giảm nghèo.

Ông Nguyễn Thanh Kiếm, Giám đốc Sở Lao động TB&XH cho rằng: Tuy tỷ lệ hộ nghèo đã giảm đáng kể nhưng tính bền vững chưa cao, một bộ phận dân cư có nguy cơ tái nghèo nếu bị thiên tai, mất mùa, việc làm không ổn định. Ðặc biệt, hộ cận nghèo chiếm tỷ lệ khá lớn, thu nhập và mức sống sát chuẩn nghèo sẽ là những khó khăn cho các năm tiếp theo; chênh lệch hộ nghèo giữa các vùng thành thị, nông thôn và dân tộc thiểu số tương đối cao. Nguồn lực thực hiện mục tiêu giảm nghèo còn phân tán, dàn trải, chưa tập trung ưu tiên để giải quyết những vấn đề bức xúc nhất, những địa bàn trọng điểm nhất.

Bài, ảnh: Huế Thu