Khai thác cao su ở Nông trường Vân Du.

 Sau nhiều năm quy hoạch, khuyến khích trồng và chăm sóc, đến nay Thanh Hóa có gần 18.000 ha cao su (gần 3.000 ha cao su đại điền và gần 15.000 ha cao su tiều điền), trong đó đã có khoảng 8.500 ha cho thu hoạch mủ với sản lượng trung bình đạt gần 9.000 tấn/năm. 

Cây cao su được du nhập và phát triển tại Thanh Hóa từ những năm 60. Tháng 9/1997 UBND tỉnh đã phê duyệt chương trình phát triển 11.167 ha cây cao su đến năm 2002 tại địa bàn 6 huyện, 58 xã và 14 nông, lâm trường. Tháng 1/2011 UBND tỉnh tiếp tục ban hành cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển cây cao su trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2011 - 2015. Theo đó, chính sách này sẽ hỗ trợ cho các hộ gia đình, cá nhân được giao đất trồng mới và chăm sóc cây cao su trong 2 năm đầu sẽ được hưởng 9 triệu đồng/ha. 

Đến nay cây cao su đã có mặt ở các huyện Như Thanh, Như Xuân, Ngọc Lặc, Lang Chánh, Cẩm thủy, Thạch Thành 

Vào thời điểm năm 2011, 2012 giá mủ khô đạt 80.000 đồng/kg, cây cao su được ví như “vàng trắng”. 

Tuy nhiên, 2 năm trở lại đây, giá mủ cao su đã giảm sút nhanh chóng. Năm 2013 giá mủ cao su khô còn ở mức 33.000 - 35.000 đồng/kg, và sang năm 2014 mức giá này tiếp tục giảm xuống ở mức 23.000. Với mức giá này đã không bù nổi chi phí tiền thuê nhân công khai thác mủ, ảnh hưởng không nhỏ tới việc duy trì, mở rộng diện tích cũng như đời sống của những người trồng cây cao su tại các địa phương. 

Thông tin từ Sở Công thương cho biết, từ đầu năm tới nay tình hình xuất khẩu mủ cao su tại Thanh Hóa là con số không. Trước đó, năm 2012 Thanh Hóa xuất khẩu khoảng 1.197 tấn mủ khô, trị giá đạt 2,673 triệu USD; năm 2013 con số này đạt 1.137 tấn mủ khô, trị giá 2,693 triệu USD. 100% được xuất khẩu sang Trung Quốc, và đơn vị xuất khẩu duy nhất là Công ty TNHH MTV Cao su Thanh Hóa. 

Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Cao su Thanh Hóa (thuộc Tập đoàn Cao su Việt Nam) Trịnh Duy Duân thừa nhận đến thời điểm giữa tháng 7/2014 công ty này mới thu gom được khoảng 28,7 tấn mủ, giảm sâu so với cùng kỳ. Nguyên nhân là do giá không đủ bù công cạo mủ, và một phần là một số hộ khai thác được nhưng không muốn bán cho chúng tôi để tránh trả nợ phần công ty đã đầu tư cho người trồng trước đó. 

Ông Duân kiến nghị cần có một chế tài để quản lý về chất lượng mủ nguyên liệu (vì lợi ích, nhiều hộ nông dân đã bỏ cả tạp chất vào mủ cao su để bán). Đây là mấu chốt quyết định việc mở rộng thị trường xuất khẩu sang các nước khác như châu Âu, Nhật Bản… (như các doanh nghiệp vùng Đông Nam Bộ đang tiến hành). 

Bên cạnh đó, cũng cần có chế tài xử lý đối với các hộ trồng cao su tiểu điền khi đã nhận tiền hỗ trợ để đầu tư trồng, chăm sóc cây cao su nhưng không bán lại sản phẩm cho doanh nghiệp.         

Trưởng phòng Trồng trọt Sở NN&PTNT Đỗ Văn Kỳ cho rằng, việc giá mủ cao su lên, xuống là theo cơ chế thị trường. Để có được cây cao su trưởng thành và cho khai thác mủ phải mất 7 - 8 năm chăm sóc, vì vậy không thể căn cứ vào một thời điểm nhất định mà chặt phá hay chuyển đổi sang trồng các loại cây khác. Việc trồng cây cao su, ngoài những hiệu quả kinh tế mang lại còn có nhiều chức năng hữu ích khác như vừa là cây công - nông nghiệp, vừa là cây phủ xanh đất trống, đồi núi trọc. Với những lợi ích đó, chúng ta cần có những cơ chế, chính sách hợp lý để người nông dân trồng cây cao su khỏi phấp phỏng mỗi khi giá mủ rớt xuống thấp.       

Đồng quan điểm, Giám đốc Sở Công thương Hoàng Văn Hùng cho rằng cần có chính sách hỗ người trồng cây cao su một cách thiết thực hơn nữa. Các cơ quan chức năng cần có chiến lược lâu dài đối với cây cao su, từ đó đưa ra cơ cấu cây trồng một cách hợp lý và chính sách bình ổn giá phù hợp thông qua việc thu mua, chế biến và tìm kiếm thị trường tiêu thụ sản phẩm này. 

Trong buổi làm việc mới đây giữa lãnh đạo UBND tỉnh Thanh Hóa với Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam, Chủ tịch UBND tỉnh Trịnh Văn Chiến tái khẳng định: Thanh Hóa vẫn xác định cây cao su là cây trồng mang lại hiệu quả kinh tế lâu dài và phù hợp với nhiều vùng trên địa bàn tỉnh. Do đó tỉnh đang chỉ đạo các ngành, địa phương đẩy mạnh tuyên truyền bảo vệ diện tích cao su hiện có, đồng thời tiếp tục trồng mới ở những vùng có điều kiện phát triển.

Còn Tổng Giám đốc Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam Trần Ngọc Thuận cho biết, sản lượng cao su Việt Nam hiện nay mới chỉ chiếm 8 - 9% nhu cầu của thế giới. Vì vậy, theo quy luật thị trường, trong thời gian tới, khi nền kinh tế được hồi phục, chắc chắn giá cao su sẽ tăng trở lại. 

Để cây cao su có thể phát triển hiệu quả và ổn định, Tổng Giám đốc Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam cũng đề nghị tỉnh Thanh Hóa cần quy hoạch lại diện tích trồng cao su, tạo điều kiện thuận lợi hơn trong việc ứng dụng tiến bộ KHKT trong trồng trọt và sản xuất mủ cao su. Đồng thời tạo điều kiện cho doanh nghiệp thu mua được toàn bộ sản phẩm mủ cao su tiểu điền trên diện tích công ty đầu tư. Cho phép công ty xây dựng thêm 1 nhà máy chế biến có công suất, sản xuất ra chủng loại sản phẩm phù hợp với nhu cầu thị trường và hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm trong giai đoạn đang xây dựng thương hiệu...  

 Sỹ Chức