Khác với những vùng thấp của bốn huyện trọng điểm cao su của tỉnh ta, việc thử nghiệm cao su trên vùng đất Than Uyên gặp khá nhiều khó khăn, cản trở về thời tiết cũng như thổ nhưỡng nơi đây. Gặp người đội trưởng nói giọng Bình Dương đặc sệt Phan Công Khanh, chúng tôi được anh cho biết thêm nhiều về loại cao su đang được trồng trên vùng núi này. Anh Khanh nói rằng, so với đặc thù khí hậu của một số tỉnh phía Nam - nơi phát triển cao su số 1 của nước ta thì diễn biến thời tiết ở đây khá khắc nghiệt đối với sự sống còn của cây cao su. Có những đợt lạnh xuống 14, 150c cây cao su gần như phải “gồng” mình vượt qua thử thách để “vươn mình” chống chọi lại với thời tiết. Mặc dù, đặc tính cũng như đặc thù của giống cao su này đã có thêm tính năng “chịu rét” nhưng trước cái lạnh mà con người còn “run bần bật” thì ranh giới giữa sống và chết của loại cây này càng mong manh. Thêm nữa, thổ nhưỡng ở đây toàn đồi núi dốc, đá sỏi khá nhiều, gây nhiều cản trở cho việc phát băng, đào hố trồng cao su. Bởi vậy, để cao su tồn tại lâu dài ở Than Uyên là một vẫn đề được Công ty nghiên cứu khá kỹ lưỡng.

Trước mắt, phương án tối ưu chính là chọn lựa những giống cây khỏe mạnh, có các tính năng đặc thù riêng của vùng núi Tây Bắc để đưa vào trồng đại trà cây cao su. Tất nhiên, điều quan trọng không thể thiếu chính là bàn tay và khối óc của người lao động trong suốt quá trình chăm sóc cho cây con trưởng thành. Có lẽ, điều này đã phần nào giúp cho cao su được xanh mầm ở vùng đất “cửa ngõ” này.

Ngược trở lại câu chuyện ươm giống cây cao su, một lần nữa chúng tôi được chứng kiến cách làm việc hiệu quả của Công ty Cổ phần Cao su Dầu Tiếng Lai Châu. Quãng đường để cây cao su về được đến Lai Châu là một quá trình hết sức gian nan. Vì vậy, để phát huy hết chất lượng của cây cao su, Công ty đã chính thức đưa hai hình thức ươm giống đó là tum bầu cắt ngọn và tum trần. Với loại tum bầu cắt ngọn thì chỉ vận chuyển được với số lượng có hạn nhưng trồng đến đâu “chắc” đến đó, tức là khả năng sống sót chiếm đến 90%. Còn với loại thứ hai thì ngược lại hoàn toàn số lượng vận chuyển dễ, nhiều và nhanh nhưng khả năng phát triển cây lại chậm hơn. Việc kết hợp cả hai cách lấy và ươm giống như vậy bước đầu đã đem đến cho Công ty những thành công bước đầu. Điều đó đã chứng minh bằng 30 ha cao su ở Thẩm Phé (trong đó có 20 ha mới được trồng thêm trong thời gian gần đây) đều đã cao đến gần 2m.

Chúng tôi được anh Khanh dẫn thăm quan một vòng khu vườn ươm nằm dọc bên cạnh lòng hồ trong ánh nắng chiều nhạt nhòa và những quả đồi cao su xanh ngắt. Một loạt cây cao su trồng theo kiểu tum bầu cắt ngọn mới được vận chuyển về cách đầy chưa đầy một tháng giờ đã nảy nở thêm tầng lớp lá thứ hai. Cây nào cũng phát triểu đều tăm tắp. Không bị ảnh hưởng của sâu bệnh hay bất kỳ rủi ro nào xảy đến. Đây cũng là lúc đến thời điểm cây giống có thể được đem đi trồng trên những ngọn đồi đã được phát băng, đào hố sẵn. Đi qua những tum bầu trần, chúng tôi thấy rõ sự yếu ớt của cây giống như ban đầu đã được tìm hiểu. Tuy nhiên, với những loại này thì việc chọn lựa lại khá dễ dàng, cây yếu không thể sống được ngay từ đầu đã bị loại bỏ, những cây còn sống lại cũng tiếp tục được sàng lọc kỹ một lần nữa để phát hiện ra cây giống khỏe mạnh, có khả năng sinh trưởng, phát triển tốt trên nền khí hậu nơi đây. Cứ như vậy, quá trình đưa giống cao su vào mảnh đất gió Than Uyên được hình thành và nhân rộng từng ngày.

Thời gian này, hơn 500 ha cao su đã và đang được đưa vào trồng đại trà tại xã Pha Mu và Mường Cang. Hy vọng, nơi “vàng trắng” nảy mầm không chỉ là Thẩm Phé - Mường Kim mà còn ở nhiều nhiều nơi trên vùng đất còn nhiều khó khăn này.

(Còn nữa)

Kỳ 2: Bước tiến dài

Tác giả: Thanh Hiền -*- Tỉnh uỷ Lai Châu