Ra đời từ năm 2009 với tên gọi là Đề án chính sách hỗ trợ kinh phí để phát triển cao su đối với hộ đồng bào dân tộc thiểu số nghèo trồng cao su trong vùng quy hoạch phát triển cao su, nhưng do những vướng mắc trong cơ chế giải ngân cho vay và nhiều vấn đề tồn tại nên từ khi thực hiện đến năm 2011 Đề án mới hỗ trợ 248 hộ được vay hơn 2 tỷ đồng trồng 283,5 ha cao su tiểu điền. Sau khi đánh giá lại tình hình thực hiện, để tháo gỡ những vướng mắc, ngày 05/12/2011 Hội đồng nhân dân tỉnh ban hành Nghị quyết số 30/2011/NQ-HĐND về chính sách hỗ trợ phát triển cao su tiểu điền và ngày  2/2/2012 UBND tỉnh có Quyết định 07 phê duyệt và điều chỉnh thành Đề án chính sách hỗ trợ phát triển cao su tiểu điền tỉnh Kon Tum. Sau khi điều chỉnh và có cơ chế mới hỗ trợ cây giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và chuyển giao kỹ thuật cho hộ nghèo và củng cố lại Ban chỉ đạo,  Đề án đã đáp ứng được yêu cầu nguyện vọng của người dân.

Được giao nhiệm vụ chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan và UBND các huyện, thành phố giúp dân thực hiện Đề án, Sở NN&PTNT đã tham mưu UBND tỉnh thành lập Ban chỉ đạo thực hiện Đề án cấp tỉnh,  giải quyết nhiều vấn đề phát sinh trong quá trình triển khai thực hiện và phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên. Trung tâm Khuyến nông-khuyến lâm được tỉnh giao nhiệm vụ tổ chức tập huấn, giám sát việc hỗ trợ cây giống; Trung tâm Giống cây trồng, vật nuôi, thủy sản tỉnh cung ứng cây giống. Các huyện bố trí nguồn vốn hỗ trợ phân bón, thuốc bảo vệ thực vật cho dân. Nguồn cung cấp cây giống, chất lượng cây giống đảm bảo tiêu chuẩn theo quy định dưới sự kiểm tra, giám sát chặt chẽ giữa các cơ quan được giao nhiệm vụ với chính quyền và người dân ở địa phương.

Theo đánh giá, bằng việc củng cố lại bộ máy và có cơ chế chính sách mới, sau hai năm thực hiện, các cơ quan được giao nhiệm vụ đã phối hợp với UBND các huyện, thành phố tổ chức tập huấn kỹ thuật trồng, chăm sóc cao su 2.735 lượt hộ tham gia Đề án và hỗ trợ cho 1.751 hộ trồng mới được 1.432 ha cao su tiểu điền, đạt 73,3% so với kế hoạch Đề án. Tổng kinh phí ngân sách tỉnh hỗ trợ cây giống, tập huấn, hợp đồng cán bộ kỹ thuật, quản lý thực hiện Đề án trên 18 tỷ đồng.

Cũng theo đánh giá, địa phương có số hộ tham gia và trồng nhiều nhất là huyện Đăk Tô (437 hộ trồng 399,3 ha), huyện Đăk Glei (376 hộ trồng 301 ha), Sa Thầy (340 hộ trồng 280,3 ha), Ngọc Hồi (304 hộ trồng 270,2 ha), Đăk Hà (148 hộ trồng 115,5 ha); thấp là thành phố Kon Tum (26 hộ trồng 22,5 ha) và huyện Kon Rẫy (84 hộ trồng 66,5 ha). Ở diện tích cao su mới trồng năm 2013, tỷ lệ cây cao su sống đạt 90-95 %. Có thể nói, đây là một tỷ lệ tương đối cao. Có được kết quả này, trước hết là sự nỗ lực của các đơn vị được giao nhiệm vụ hỗ trợ cho dân thực hiện Đề án, nhất là các đơn vị được giao nhiệm vụ tập huấn, chuyển giao kỹ thuật, giám sát việc cấp phát chất lượng cây giống…

Để hỗ trợ các hộ trồng cao su theo diện tích trên, UBND các huyện đã bố trí vốn để hỗ trợ 66,087 tấn urê, 184,345 tấn lân, 24,552 tấn ka li theo nhiệm vụ được giao. Tuy nhiên, nếu tính theo định mức, các huyện hỗ trợ phân bón cho các hộ còn thiếu 18,239 tấn urê,  53,874 tấn lân và 7,070 tấn kali. Nguyên nhân do một số huyện kinh phí khó khăn, chưa kịp thời bố trí đủ vốn.

Trong quá trình triển khai thực hiện Đề án, chúng tôi đã có dịp tìm hiểu các hộ gia đình được cho vay vốn, được hỗ trợ trồng cao tiểu điền theo Chương trình 327 trước đây, việc cho họ cái “cần câu” đã thấy rõ hiệu quả kinh tế: nhiều hộ gia đình trồng cao su tiểu điền ở các huyện Đăk Hà, Đăk Tô, thành phố Kon Tum… có cây cao su đi vào khai thác có thu nhập 500 nghìn đến 1 triệu đồng/hộ/ngày. Cây cao su tiểu điền không những giúp nhiều hộ gia đình thoát nghèo mà trở thành những gia đình khá giả ở địa phương.

Việc thực hiện Đề án hiện nay cũng đang tạo cơ hội cho người nghèo cái “cần câu”. Tuy nhiên, việc thực hiện Đề án vẫn còn những vướng mắc như: các hộ tham gia thực hiện thiếu lao động, thiếu phân hữu cơ; còn trông chờ, ỷ lại Nhà nước; trồng sắn xen trong vườn cao su với mật độ cao ảnh hưởng đến sinh trưởng cây cao su; định mức thuốc BVTV hỗ trợ theo Đề án thấp và chỉ hỗ trợ thuốc trừ mối nên chưa đảm bảo phòng trừ sâu bệnh cho vườn cao su.

Trước tình hình trên, Ban chỉ đạo thực hiện Đề án đề nghị các cấp chính quyền, các cơ quan tham gia thực hiện đề án tiếp tục tuyên truyền, giúp dân nâng cao nhận thức, không ỷ lại và thực hiện theo đúng quy trình kỹ thuật để cây cao su tiểu điền sinh trưởng tốt, sớm phát huy hiệu quả kinh tế. Ban chỉ đạo Đề án cũng đề nghị UBND tỉnh xem xét, trình HĐND tỉnh điều chỉnh định mức thuốc bảo vệ thực vật, bổ sung thêm một số xã có điều kiện trồng cao su vào Đề án./.

Bài, ảnh: Văn Nhiên

http://www.kontum.gov.vn