Để phát triển ngành chế biến gỗ cao su bền vững, nâng cao hơn nữa năng lực cạnh tranh thì yếu tố quyết định là phải xây dựng được thương hiệu, trình độ công nghệ thiết bị, nguồn nguyên liệu ổn định, trình độ lao động. Do đó, các giải pháp nhằm xây dựng thương hiệu gỗ cao su VN dựa trên lợi thế củủa VRG và nguồn lực của các công ty là hết sức cấp thiết và quan trọng trong tình hình hiện nay.

Sản xuất gỗ tinh chế tại Công ty CP Chế biến gỗ Cao su Tây Ninh. Ảnh: Phan Thắng

Đòi hỏi vai trò chủ đạo của Công ty mẹ VRG

Mặc dù mới phát triển trong những năm gần đây nhưng ngành chế biến gỗ cao su có nhiều bứt phá về doanh thu và lợi nhuận. Tuy nhiên, nhìn từ góc độ sản xuất, chế biến và thương hiệu, ngành chế biến gỗ của VRG (ngoại trừ sản phẩm gỗ MDF) hầu như 100% các sản phẩm, như: gỗ phôi, gỗ ván ghép, gỗ tinh chế không mang thương hiệu của công ty mà mang thương hiệu của khách hàng. Với cách làm gia công này, giá trị gia tăng của ngành gỗ không cao và không ổn định.

Tất cả mẫu thiết kế đơn hàng các công ty gỗ nhận được đều do đối tác cung cấp. Các công ty gỗ đều không có sản phẩm mang thương hiệu riêng khi đưa ra thị trường. Mặt khác, với khả năng của mình, các công ty gỗ hầu như không thể xây dựng được thương hiệu vì thiếu nhiều yếu tố: bộ phận nghiên cứu, phát triển mẫu mã sản phẩm, marketing, nguồn nguyên liệu ổn định… mà đặc biệt là nguồn tài chính. Do đó, Tập đoàn cần xây dựng thương hiệu gỗ cao su mang thương hiệu VRG, với vai trò chủ đạo Công ty mẹ VRG.

Ông Trần Minh – Trưởng Ban Công nghiệp VRG, nhận xét: “Từ lúc tạo ra sản phẩm đến tay người tiêu dùng, sản phẩm trải qua nhiều khâu trung gian. Theo thống kê sản phẩm tinh chế của các công ty gỗ như Thuận An hay Dầu Tiếng, sản phẩm tinh chế gia công theo đơn hàng có lợi nhuận từ 4-6% trên doanh thu. Đối với bộ phận trung gian, sau khi trừ chi phí thì lợi nhuận bộ phận này đạt từ 7-10% (chi phí như: thiết kế mẫu mã, rủi ro, chi phí vận chuyển, lưu kho, nhân viên bán hàng, shop bày bán…). Năm 2016, doanh thu gỗ tinh chế các công ty đạt khoảng 460,7 tỷ đồng, nhà thương mại trung gian lợi nhuận đạt khoảng 40-46 tỷ đồng. Do đó, nếu xây dựng được thương hiệu, Tập đoàn không những có được thương hiệu riêng, tăng lợi nhuận mà còn tăng sản lượng gỗ tinh chế nhiều hơn so với hiện nay”.

Ngoài ra, VRG có 6 công ty được đầu tư thiết bị tinh chế với tổng công suất thiết kế đạt 22.420 m3 gỗ tinh chế/năm, nếu phát huy hết 100% công suất nhà máy, có thể doanh thu đạt khoảng 1.053 tỷ đồng, lợi nhuận đạt được kỳ vọng (10% nếu có thương hiệu, giảm trung gian) là hơn 100 tỷ đồng. Nếu có được đơn hàng gia công đạt 50% khối lượng gỗ cao su thanh lý hàng năm (400.000 m3) để sản xuất gỗ tinh chế, với mức lợi nhuận 5% trên doanh thu thì lợi nhuận có thể đạt 900 tỷ; nếu có 25% khối lượng gỗ thanh lý dùng để gia công hàng tinh chế và 25% sản xuất và tiêu thụ mang thương hiệu riêng thì lợi nhuận dự kiến có thể đạt mức 1.200 tỷ đồng.

Chuẩn hóa, đồng đều về chất lượng sản phẩm

Việc xây dựng thương hiệu gỗ cao su VN phải lấy vai trò của Công ty mẹ VRG làm chủ đạo; tạo mối quan hệ với Cục xúc tiến thương mại VN, Phòng Thương mại và Công nghiệp VN tại TP.HCM để nắm bắt thông tin và cơ hội đưa sản phẩm gỗ của VRG ra thị trường quốc tế. Công ty mẹ VRG phải chủ trì hoặc hỗ trợ tài chính cùng công ty gỗ tham gia các hội chợ thương mại, hội chợ xúc tiến ngành gỗ, thông qua phương tiện truyền thông, pa-nô… để quảng bá, tiếp cận với khách hàng, thăm dò thị hiếu người tiêu dùng. Song song đó, các công ty gỗ phải có bộ phận nghiên cứu, thiết kế sản phẩm và bộ phận marketing.

VRG với lợi thế có các văn phòng đại diện ở nước ngoài có thể tìm khách hàng. Đối với thị trường trong nước cần định hướng phân khúc cạnh tranh với các thương hiệu đồ gỗ nổi tiếng. Ngoài ra, VRG cần có cơ chế các công ty trong ngành phải sử dụng dịch vụ của nhau, tạo điều kiện cho các công ty gỗ có thể cung cấp sản phẩm cho các công ty trong ngành.

Công ty mẹ VRG là yếu tố nòng cốt để tập trung nguồn lực ngành sản xuất gỗ đang bị phân tán như hiện nay. VRG phải có chiến lược và lộ trình cụ thể để phát triển sản phẩm gỗ mang thương hiệu riêng; trong đó yếu tố “đầu tư đúng mức” mang tính quyết định. Tăng phân bổ sản lượng vườn cây thanh lý cho các công ty, đảm bảo nguồn nguyên liệu ổn định xuyên suốt trong năm, cho phép các công ty thanh lý rải vụ, trồng loại giống cây cao su cho lượng gỗ lớn, chất lượng tốt.

Đa số các công ty gỗ thuộc VRG hiện nay là các công ty nhỏ, năng lực sản xuất chưa đáp ứng đơn hàng lớn. Trong sản xuất, từng công ty chuyên môn hóa từng khâu, từng công đoạn của sản phẩm để phát huy tối đa khả năng. Bên cạnh đó, VRG tiếp tục xúc tiến việc công nhận chứng chỉ chuỗi hành trình sản phẩm CoC, chứng chỉ quản lý rừng bền vững F.M. Ngoài các sản phẩm đơn thuần là gỗ cần nghiên cứu thêm các sản phẩm kết hợp gỗ và các chất liệu khác trong các sản phẩm nội thất. Tạo sản phẩm riêng và đa dạng hóa sản phẩm trên cơ sở phù hợp với đặc tính nguyên liệu gỗ cao su. Mở rộng các thị trường xuất khẩu, nơi mà VRG đã có văn phòng đại diện ở Nga, Trung Quốc, châu Âu…

TGĐ VRG Trần Ngọc Thuận chỉ đạo: “VRG phải chuẩn hóa, đồng đều về chất lượng gỗ phôi, gỗ ghép, gỗ tinh chế của tất cả các công ty trong ngành. Ban Công nghiệp VRG ban hành tiêu chuẩn cơ sở về quy trình chế biến, tiêu chuẩn kỹ thuật, định mức kinh tế kỹ thuật gỗ phôi, gỗ ghép tấm, gỗ tinh chế. Qua đó, các công ty tự rà soát điều chỉnh kỹ thuật sản xuất phù hợp với mặt bằng chung. VRG sẽ thường xuyên tổ chức hội nghị, hội thảo để các công ty trao đổi thông tin, khoa học kỹ thuật, tự điều chỉnh hoàn thiện sản xuất.

Việc nghiên cứu bố trí lại dây chuyền sản xuất là cần thiết, đảm bảo tất cả các khâu sản xuất theo dạng dòng chảy, giảm thời gian sản xuất từ khâu nguyên liệu đến thành phẩm; giảm quãng đường vận chuyển, tăng năng suất lao động… Bên cạnh đó, các công ty gỗ cần xây dựng cơ chế thưởng rõ ràng và công tác khen thưởng cho các cá nhân có đóng góp cải tiến được diễn ra thường xuyên, định kỳ, tạo không khí hăng say cải tiến; từ đó việc cải tiến.

Để xây dựng thương hiệu gỗ VRG cần có sự đầu tư mạnh mẽ từ Tập đoàn, bên cạnh sự nỗ lực từ phía các công ty gỗ, ngành chế biến gỗ Tập đoàn sẽ phát triển vững mạnh, tạo được thương hiệu góp phần tăng doanh thu và lợi nhuận cho VRG.

Ngọc Cẩm