- Xin ông cho biết những nội dung chính được thảo luận và kết quả đạt được tại hội thảo lần này là gì, thưa ông?

Ông Phan Thành Dũng: Tại hội thảo, các chuyên gia quốc tế và Việt Nam đã thảo luận 3 nội dung chính: Công tác bảo tồn giống, nguồn gene di truyền và lai tạo giống mới của các Viện thành viên IRRDB; bàn bạc tổ chức chuyến đi thu thập giống tại dãy Andes (Peru) để tạo nguồn giống phát triển cao su ở những vùng phi truyền thống và vấn đề quan trọng nhất là, thống nhất trao đổi giống giữa các quốc gia.

Do nhiều nguyên nhân, kể từ năm 1974 đến nay các nước trồng cao su không thực hiện trao đổi giống quốc tế. Hội thảo này là cuộc họp lần thứ 4 để đi đến thống nhất trao đổi giống. Dự kiến các Viện Nghiên cứu Cao su Việt Nam, Thái Lan, Malaysia, Ấn Độ, Trung Quốc, Sri Lanka, Bờ Biển Ngà, Indonesia, Myanmar, Nigeria, tổ chức CIRAD (Pháp)… sẽ trao đổi khoảng 50 giống cao su khác nhau. Mỗi quốc gia trao đổi tối đa 5 giống. Cụ thể, Thái Lan đưa ra trao đổi 3 giống Bảng I, 1 giống Bảng II và 1 giống Bảng III; Ấn Độ trao đổi 4 giống Bảng I và 1 giống Bảng II; Việt Nam 2 giống Bảng I và 3 giống Bảng II; CIRAD chủ yếu các giống lai tạo từ Brazil… Trong đó, đặc biệt Ấn Độ, Thái Lan, Malaysia trao đổi những giống có năng suất cao, được trồng phổ biến thuộc Bảng I. Ngoài ra, lần đầu tiên Trung Quốc sẽ trao đổi 5 giống, trong đó một số giống có khả năng kháng lạnh cao.

Bên cạnh trao đổi đa phương, Viện Nghiên cứu Cao su Việt Nam còn dự định thực hiện trao đổi song phương với Viện Nghiên cứu Cao su Thái Lan và Ấn Độ. Ngoài 5 giống  đưa ra trao đổi chung, các bên còn chọn lựa những giống tốt của nhau để trao đổi. Sau khi tiến hành trao đổi, các giống sẽ được trồng khảo nghiệm ở các nước, đồng thời mở rộng khuyến cáo, nhân rộng cơ cấu giống trong nước. Mục đích mở rộng nguồn di truyền để tạo tuyển giống sau này.

Hiện nay, bản quyền về giống ở các quốc gia rất nghiêm ngặt, nếu không thực hiện trao đổi giống quốc tế sẽ rất khó tiếp cận và sử dụng nguồn giống của nhau. 

- Thưa ông, công tác bảo tồn giống, nguồn gene di truyền và lai tạo giống mới tại Việt Nam hiện nay như thế nào?

Ông Phan Thành Dũng: Có thể khẳng định, công tác tạo tuyển giống cao su của VN có được thành công nhất định, vì thế nhiều nước mong muốn có được giống của VN. Các nước sử dụng nguồn gene với các mức độ khác nhau, riêng VN công tác bảo tồn giống, nguồn gene di truyền là tốt nhất. Ví dụ Thái Lan hay Malaysia chỉ khoảng dưới 80%, còn Việt Nam bảo tồn trên 98%.

Chương trình cải tiến giống của RRIV thực hiện từ năm 1979 với nguồn gene từ chương trình trao đổi giống quốc tế năm 1974 và nguồn du nhập giống của chương trình hợp tác giữa Chính phủ Malaysia và Sri Lanka năm 1978. Lúc đó, VN nhận một số giống thuộc dòng RRIM, RRIC, PB. Các con lai đầu tiên được sản sinh từ năm 1982 và đưa vào mạng lưới các thí nghiệm tuyển chọn giống. Đến nay, RRIV đã sở hữu nhiều giống mới, trong đó một số giống đã được khuyến cáo trồng trong Bảng I của cơ cấu giống ngành cao su VN. Hiện RRIV đang quản lý và sử dụng 3.536 kiểu di truyền và từng bước được sử dụng làm vật liệu lai tạo với những giống có năng suất cao hiện nay, nhằm mục đích cải thiện tính di truyền, nhất là sản lượng và các đặc tính khác.

Kết quả tuy còn khiêm tốn nhưng chúng tôi tin tưởng rằng trong tương lai sẽ tạo được những con lai có đặc tính tốt, đáp ứng được kỳ vọng cho việc mở rộng vùng trồng cao su đến những vùng có điều kiện bất thuận như: hạn hán, cao trình trên 700 m...          

Xin cảm ơn ông!

Phan Thắng (thực hiện)

Nguồn: Tạp chí cao su Việt Nam